|
|
Rentgenodiagnostyka.
Promieniowanie rentgenowskie zostało zbadane i opisane prze Wilhelma Röntgen’a. Pierwsza naukowa publikacja na ten temat powstała 28 XII 1895 roku. Już sam Röntgen wskazał na możliwość zastosowania tego promieniowania w medycynie ze względu na jego przenikliwość. Röntgen skonstruował pierwszą lampę wytwarzającą promienie (to on zaproponował nazwę promienie X). Za swe odkrycie otrzymał w 1901 roku nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki.
Jest to technika obrazowania ciała wykorzystująca promieniowanie rentgenowskie (promieniowanie X). Badanie takie jest nieinwazyjne i bezbolesne.
Badanie polega na przechodzeniu przez wybraną część ciała pacjenta (np. nogę, głowę lub klatkę piersiową) kontrolowanych dawek promieniowania rentgenowskiego wytwarzanego w lampie rentgenowskiej. Jest to szklana bańka z próżnią w środku i dwoma elektrodami: anodą i katodą. Katoda jest elektrodą ujemną, która pod wpływem przyłożonego napięcia emituje elektrony. Elektrony ulegają przyśpieszeniu w polu elektrycznym między katodą i anodą. Anoda jest elektrodą dodatnią, na którą padają elektrony. Energia elektronów wyhamowywanych na anodzie zamienia się w promieniowanie rentgenowskie. To promieniowanie wydostaje się z lampy schowanej w ołowiowym kołpaku przez okienko pozwalające przy pomocy specjalnych przesłon ołowiowych ograniczyć wiązkę promieniowania wyłącznie do niezbędnego obszaru badanego. Przy wykonywaniu zdjęcia widać to w momencie „celowania” światełkiem kolimatora na obiekt badany.

W metodzie diagnostyki radiologicznej wykorzystane jest zjawisko odmiennego stopnia pochłaniania promieniowania rentgenowskiego przez różne tkanki ciała. Promieniowanie po przejściu przez ciało pacjenta pada na błonę rentgenowską, znajdującą się w specjalnej kasecie, a w naszym przypadku na folię elektroniczną.
W rezultacie folia elektroniczna ulega w mniejszym lub większym stopniu „zaczernieniu”, w zależności od budowy tkanek i powstaje obraz w różnych odcieniach szarości - od bieli do czerni. Czarne miejsca na obrazie, odpowiadają tkankom, w których w niewielkim stopniu dochodzi do pochłaniania promieniowania rentgenowskiego (np. płuca lub zatoki wypełnione powietrzem), a miejsca jasne odpowiadają tkankom, które bardziej pochłaniają promieniowanie (np. kości).
Obraz ten za pomocą lasera jest sczytywany z płyty od razu w formie cyfrowej i zapisywany na dysku komputera. Obraz ten można następnie oglądać na monitorze.
Rentgenodiagnostyka stosowana jest głównie w diagnostyce układu kostnego.
Badania kości, zdjęcia szkieletu: czaszki, kręgosłupa, kończyn oraz zębów należą do najczęściej wykonywanych.
Rutynowo wykonuje się zdjęcia kostne w dwóch prostopadłych do siebie płaszczyznach: przednio-tylnej i bocznej.
Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania. Jedynie przed badaniem kręgosłupa lędźwiowego i miednicy stosuje się specjalną procedurę przygotowawczą – Ważne dla pacjenta!
Badanie rtg trwa kilka minut. Pacjent proszony jest o zdjęcie okrycia wierzchniego oraz usunięcie wszelkich metalowych elementów znajdujących się w naświetlanym obszarze. W zależności od badanego narządu, pacjent proszony jest o wstrzymanie oddechu, po czym technik wykonuje ekspozycję i badanie jest zakończone.
Badania rentgenowskie nie są obojętne dla zdrowia, ponieważ ok. 99% promieniowania jest pochłaniane przez organizm. Dlatego też ogranicza się je do minimum, stosując coraz częściej nowocześniejsze metody diagnostyki, które są bardziej dokładne i zmniejszają ryzyko powtórnego naświetlania pacjenta – Co to jest radiografia cyfrowa?
Wynik badania dostępny jest w postaci opisu słownego oraz obrazu cyfrowego zapisanego na płycie CD, który może podlegać obróbce przy pomocy specjalnie załączonego programu.
źródła:
W. E. Brant, C. A. Helms, „Podstawy diagnostyki radiologicznej”
B. Pruszyński, „Radiologia. Diagnostyka obrazowa”
|